ЗАЦВЯРДЖАЮ
Начальнік аддзела адукацыі,
спорту и турызму
Крычаўскага раённага
выканаўчага камітэта
М.М.Капаеў
ТЭАРЭТЫЧНЫЯ ЗАДАННІ
першага этапу раеннай алімпіяды па вучэбнаму прадмету «Беларуская мова» і «Беларуская літаратура» (літаратурнае чытанне) сярод вучняў
4-ых класаў
- Уставіць прапушчаныя літары.
Ву…кі, бара…ба, д…ве, від…л…ц, мяк…і, пыл…сос, св…тлафор,
чацве…,ц…верды.
- Вызначыць род дадзеных назоўнікаў.
Мазоль (……), шынель (…..), салата (……), боль (……), яблык (…….), палын (…….), зала (……)
- Перакласці на беларускую мову.
Сугроб снега-_______________________________________________ .
В конце мая-________________________________________________ .
Будильник соседа-____________________________________________ .
Начало стихотворение- ________________________________________ .
Порыв ветра- _________________________________________________.
Кричу от боли- _______________________________________________ .
4.Закончыпрыказку.
1.Не ганарысязваннем-______________________________________________.
2.Пры сонейкуцёпла-_______________________________________________.
3.Век жыві- ______________________________________________________.
4.Ваўкоў баяцца-___________________________________________________.
5.Не адкладвай на заўтра-____________________________________________.
5. Хто лепшы за ўсіх?
На вуліцы сярод людзей заблудзілася дзіця.Бегае,плача,шукае маці.Людзі пытаюцца ў дзіцяці:”Якая твая мама,дзяўчынка?”. А дзіця праз слёзы адказвае:”Ці ж вы не ведаеце?Мая мама лепшая за ўсіх”.
Раскажы пра сваю маму.Якая яна?
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Адказы для правядзенняпершага этапу раеннай алімпіяды па вучэбнаму прадмету «Беларуская мова» і «Беларуская літаратура» (літаратурнае чытанне) сярод вучняў
4-ых класаў
- Вузкі, барацьба, дзве, бутэрброд, відэлец, мяккі, пыласос, святлафор, чацвер, цвёрды.
- Мазоль – м.р., шынель – ж.р., салата – ж.р., боль – м.р., салата – ж.р., боль – м.р., яблык – м.р., палын – м.р., зала – м.р.
- Гурба снегу,
у канцы мая,
гадзіннік суседа,
пачатак верша,
парыў ветру,
крычу ад болю
4.
1.Не ганарысязваннем, а ганарыся ведамі.
2.Пры сонейкуцёпла, а прыматцы добра.
3.Век жыві- век вучыся.
4.Ваўкоў баяцца-у лес не задзіць.
5.Не адкладвай на заўтра тое, што паспееш зрабіць сёння .
ЗАЦВЯРДЖАЮ
Начальнік аддзела адукацыі,
спорту и турызму
Крычаўскага раённага
выканаўчага камітэта
М.М. Капаеў
ТЭАРЭТЫЧНЫЯ ЗАДАННІ
першага этапу раеннай алімпіяды па вучэбнаму прадмету «Беларуская мова» і «Беларуская літаратура» (літаратурнае чытанне) сярод вучняў
5-ых класаў
- Укажы лічбай колькасць гукаў і літар у словах.
Сур’ёзны-_____________літар,___________гукаў;
Ілья-_____________літар,___________гукаў;
Разводдзе-_____________літар,___________гукаў;
Дзядзька-_____________літар,___________гукаў;
Зацішша-_____________літар,___________гукаў.
- Устаўце прапушчаныя літары.
М...даль, удал…чыні, зав…зь, л…генда, г…рой, мес…ц, к…фір, с…кунда.
- Выпраўце моўныя недакладнасці ў сказах.
1) У сваім апавяданні пісьменнік апісаў аб прыродзе Міншчыны.
2) Аб што толькі мы не гаварылі ў той вечар.
3) У суботу брат будзе заняты з рамонтам машыны.
- Якія прыклады не з’яўляюцца словазлучэннямі:
а. летні дзень
б. пайсці дадому
в. дзяўчынка чытае
г. верш Купалы
д. упалі кроплі
е. прыйшла зіма
ж. буран наляцеў
- Выдзеліце граматычную аснову. Якімі часцінамі мовы выражаны дзейнік і выказнік?
Высока ў небе плануюць буслы.
Я ўвесь час адчуваю ўдзячнасць сваім бацькам.
За лесам устае залатое сонейка.
- Адзначце складаныя сказы.
А) Стаіць казёл над вадою, трасе барадою.
Б) Прыйшла з вятрамі восень, шуміць зялёны лес.
В) Сонца яшчэ не зайшло, а на блакітным небе ўжо з’явіўся бледны месяц.
- Сказы:
1) Паволі насоўваўся вячэрні змрок.
2) Адценні зялёнага колеру ўжо немагчыма было адрозніць.
3) Надыходзіў летні вечар.
4) Зелень на дрэвах цямнела.
Вызначце правільны парадак сказаў, каб атрымаўся тэкст.
а.1,3,2,4.
б.4,3,1,2.
в.2,1,3,4.
г. 3,1,4,2.
д.3,2,1,4.
- Запішыце словы па – беларуску:
Семья –
Жизнь –
Внук –
Судья –
Урожай –
Берёзка –
Озеро –
Наука –
Здоровье –
Железо –
- Дадзена першая частка прыказак. Падбярыце з прапанаваных правільнаую другую частку.
1) Хто чужога не шкадуе,…
2) Кінь перад сабою, …
3) У людзей пытай,…
4) Як гукнеш,…
… так і адзавецца,
… ды свой розум май,
… знойдзеш за сабою,
… той свайго не мае.
- Дапішыце наступныя вершаваныя радкі:
Як мары,……
……. начной стаяць,
У небе зоркі…..
...… дрыжаць.
Назавіце назву верша і аўтара.
Ключы
Алімпіядныя заданні
5 клас
Кожны правільны адказ-1 бал. Максімальная колькасць балаў-46.
За кожную арфаграфічную або пунктуацыйную памылку неабходна зняць 0,1 бала.
Заданне1.Укажы лічбай колькасць гукаў і літар у словах.(5б.)
Сур’ёзны-7 л.,8 г.; Ілья-4л.,4 г.; разводдзе-9 л.,8г.; дзядзька-8л.,5г.; зацішша-7 л.,6 г.
Заданне2.Устаўце прапушчаныя літары.(8б)
Медаль, удалечыні, завязь,легенда,герой,месяц, кефір, секунда.
Заданне3.Выпраўце моўныя недакладнасці ў сказах.(3б.)
1.Апісаў прыроду;2.Пра што;3.Будзе заняты рамонтам.
Заданне4.Якія прыклады не з’яўляюцца словазлучэннямі: в),д),е),ж). (4 б.)
Заданне 5.Выдзеліце граматычную аснову.Якімі часцінамі мовы выражаны дзейнік і выказнік.(3б.)
Плануюць(дзеяслоў) буслы (назоўнік).Я (займеннік) адчуваю (дзеяслоў).Устае(дзеяслоў) сонейка(назоўнік).
Заданне 6.Адзначце складаныя сказы.(2 б.)
Б),В).
Заданне7.Вызначце правіль парадак сказаў, каб атрымаўся тэкст.(1б.)
а).
Заданне8.Запішыце словы па-беларуску: сям’я, жыццё, унук, суддзя, ураджай, бярозка, возера, навука, здароўе,жалеза.(10б.)
Заданне9.Дадзена першая частка прыказак.Падбярыце з прапанаваных правільную другую частку.(4 б.)
1) Хто чужога не шкадуе, той свайго не мае.2) Кінь перад сабою,знойдзеш за сабою.3) У людзей пытай,ды свой розум май.4) Як гукнеш, так і адзавецца.
Заданне10.Дапішыце наступныя вершаваныя радкі:
Як мары, белыя бярозы
Пад сінявой начной стаяць
У небе зоркі ад марозу
Пахаладзеўшыя дрыжаць.( Максім Багдановіч “Зімой”)(6б)
ЗАЦВЯРДЖАЮ
Начальнік аддзела адукацыі,
спорту и турызму
Крычаўскага раённага
выканаўчага камітэта
М.М. Капаеў
ТЭАРЭТЫЧНЫЯ ЗАДАННІ
першага этапу раеннай алімпіяды па вучэбнаму прадмету «Беларуская мова» і «Беларуская літаратура» (літаратурнае чытанне) сярод вучняў
6-ых класаў
Заданне1. Колькі слоў затранскрыбіравана? Зрабіце арфаграфічны запіс гэтых слоў.
[с’анаш] - __________________________________________________________
[ношка] - ___________________________________________________________
[рох] - _____________________________________________________________
[с’эрв’іс] - __________________________________________________________
[рашчын’іц’] - _______________________________________________________
[нарэс’ц’э] - ________________________________________________________
Заданне 2. Пастаўце націскі ў словах.
Крапіва, вусы, адзінаццаць, прызыўнік, прадзед, фартух, спіна, сантыметр, грамадзянін, навіна, выпадак, імя
Заданне 3. Прадоўжыце рад слоў на дадзенае правіла (па 2 словы).
Раз’езд, аб’ява,____________________________________________________
__________________________________________________________________
Галлё, насенне,_____________________________________________________
__________________________________________________________________
Сад, сцежка,_______________________________________________________
__________________________________________________________________
Алесь, Мінск, Дняпро,________________________________________________
__________________________________________________________________
Заданне 4. Некаторыя паняцці ў рускай мове падаюцца праз словазучэнні, якія ў беларускай мове абазначаюцца адным словам. Зрабіце пераклад.
Вопросительный знак -_______________________________________________
Берёзовый сок -_____________________________________________________
Печная труба -______________________________________________________
Белый гриб -________________________________________________________
Восклицательный знак -_______________________________________________
Кукурузный початок-__________________________________________________
Летучая мышь -_____________________________________________________
Носовой платок -____________________________________________________
Тёплые края -_______________________________________________________
Заданне 5. Падбярыце пару.
Авечка ____________________________________________________________
Асёл _____________________________________________________________
Індык _____________________________________________________________
Гусь______________________________________________________________
Вярблюд __________________________________________________________
Курыца ___________________________________________________________
Качка _____________________________________________________________
Кот_______________________________________________________________
Ліса ______________________________________________________________
Леў_______________________________________________________________
Паўлін ____________________________________________________________
Мядзведзь_________________________________________________________
Заданне 6. Устаўце прапушчаныя літары, разбярыце сказ па членах сказа. Выпішыце словазлучэнні і вызначце галоўнае слова.
Па ст... рой замшэлай пуш.. .ы хо... іць ве… ер невідушчы.
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Заданне 7. Да дадзеных слоў падбярыце словы з супрацьлеглым значэннем.
Актыўнасць ________________________________________________________
Вялікі _____________________________________________________________
Глуха _____________________________________________________________
Дабро ____________________________________________________________
Далёка ____________________________________________________________
Загадаць __________________________________________________________
Працавіты _________________________________________________________
Заданне 8. Устаўце прапушчаныя літары або знакі.
Фа...на, т... левізар, р...дзька, м...дзве… ь, в... сёлка, , на …краіне, л... сны,
сям...я, стр... каза, л...ецца, паштал…ён, сузор…е, вераб…і , салаў…і, б…яграфія, б…ёлаг, пя… чаны, рады…с, стра…с,кло…н, л…снік, г…рой, аквары…м, с…анс, ва …ніверсітэце.
Заданне 9. Замяніце дадзеныя выразы адным словам.
Вучань першага класа _______________________________________________
Той, хто вучыцца або вучыўся ў адным класе ____________________________
Той, хто працуе на будаўніцтве _______________________________________
Той, хто займаецца пчалярствам______________________________________
Той, хто ўмее рабіць і рамантаваць печы________________________________
Заданне 10. Запішыце сэнс прымавак адпаведным словам.
Прыліп як пчала да смалы ___________________________________________
Прыйсці свечкі тушыць ______________________________________________
Язык аб зубы біць __________________________________________________
Ману ў вочы пускаць ________________________________________________
Заданне 11. Назавіце твор і яго аўтара па героях.
1)Хан Бату, Старац, Юсуфi ___________________________________________
__________________________________________________________________
2)Лёня, Грыша ______________________________________________________
__________________________________________________________________
3)Алесь, Костусь, Уладзя, Ясь ________________________________________
__________________________________________________________________
4)Гнат, Пятро _____________________________________________________
__________________________________________________________________
Заданне 12. Вызначце і запішыце жанр твора.
“Залаты птах ”_____________________________________________________
Я.Колас. “На рэчцы зімой ”____________________________________________
Я. Колас. “Крыніца ” ________________________________________________
Даведкі 6 клас
1. Сянаж; ножка, ношка; рог (валовы), рог (вуліцы);сервіз (слова сэрвіс не падыходзіць); расчыніць, рашчыніць; нарэжце, нарэшце.
(па 1б. за кожнае правільнае слова).
Максімальны бал – 10 балаў
- Паставіць націскі ў словах.
Крапіва, вусы, адзінаццаць, прызыўнік, прадзед, фартух, спіна, сантыметр, грамадзянін, навіна, выпадак, імя.
Максімальны бал – 12 балаў
- Раз’езд, аб’ява, сям’я, аб’езд
Галлё, насенне, крылле, калоссе
Сад, сцежка, грыб, лыжка
Алесь, Мінск, Дняпро, Гродна, Неман
1б. за кожны правільны прыклад
Максімальны бал – 8 балаў
- Адказы: Пытальнік, бярозавік, комін, баравік, клічнік, кіях, кажан, насоўка, вырай.
Максімальны бал – 9балаў
- Адказы: Авечка-баран, асёл-асліца, індык-індычка, гусь-гусак, вярблюд-вярблюдзіца, курыца-певень, качка-качар, кот-кошка, ліса-ліс, леў-ільвіца, паўлін-пава, мядзведзь-мядзведзіца.
Максімальны бал – 12балаў
- Па старой замшэлай пушчы ходзіць вецер невідушчы.
Па старой пушчы, па замшэлай пушчы, ходзіць па пушчы, вецер невідушчы. – 4балы.
(0,5б. за словазлучэне + 0,5б. за вызначэнне галоўнага слова)
За арфаграму - 0,5б. (4) = 2б.
За разбор – 0,5б. (6 слоў) = 3б.
Максімальны бал – 9 балаў
- Актыўнасць – пасіўнасць Далёка - блізка
Вялікі –малы Загадаць - адмовіць
Глуха – звонка Працавіты - лянівы
Дабро - зло
Максімальны бал – 7 балаў
- Устаўце прапушчаныя літары або знакі.
Фаўна, тэлевізар, рэдзька, мядзведзь, вясёлка, лебедзь, на Украіне, сям’я, страказа, льецца, паштальён, сузор’е, вераб’і , салаўі, біяграфія, біёлаг, пясчаны, клоўн,страус, радыус, ляснік, герой, акварыум, сеанс, ва ўніверсітэце.
Максімальны бал – 13балаў
- Вучань першага класа - першакласнік
Той, хто вучыцца або вучыўся ў адным класе - аднакласнік
Той, хто працуе на будаўніцтве - будаўнік
Той, хто займаецца пчалярствам - пчаляр
Той, хто ўмее рабіць і рамантаваць печы - пячнік
Максімальны бал – 5 балаў
- Прыліп як пчала да смалы – надакучыў.
Прыйсці свечкі тушыць – спазніцца.
Язык аб зубы біць –пустасловіць.
Ману ў вочы пускаць - ашукваць.
Максімальны бал – 4 балы
- Адказы.
1)У. Караткевiч - «Лебядзiны скiт»
2)А. Васiлевiч - «Сябры»
3) Я. Колас - «Дарэктар»
4)у. Караткевiч - «Нямоглы бацька»
1б. за аўтара, 1б. за назву твора
Максімальны бал – 8 балаў
- Вызначце і запішыце жанр твора.
“Залаты птах ” - народная казка
Я.Колас. “На рэчцы зімой” - верш
Я. Колас. “Крыніца” - літаратурная казка
Максімальны бал – 3 балы
ЗАЦВЯРДЖАЮ
Начальнік аддзела адукацыі,
спорту и турызму
Крычаўскага раённага
выканаўчага камітэта
М.М. Капаеў
ТЭАРЭТЫЧНЫЯ ЗАДАННІ
першага этапу раеннай алімпіяды па вучэбнаму прадмету «Беларуская мова» і «Беларуская літаратура» (літаратурнае чытанне) сярод вучняў
7-ых класаў
1) Устанавіце заканамернасць і ўстаўце неабходныя словы ў моўныя прапорцыі (2 б.):
1. Жыццё : шыццё = _________ : сала.
2. Плод : плот = паз : _________
3. Гром : хром = _________ : прама.
4. Шаль : _________ = хол : гол.
2) Пададзеныя ніжэй словазлучэнні неабходна замяніць аднакаранёвымі назоўнікамі. (3 б.)
- Вытрымка з афіцыйнага дакумента - ________________.
- Мастак, які стварае карціны, фрэскі - _________________.
- Дагавор на дастаўку газеты або часопіса - _______________.
- Абмен пісьмамі - ________________.
- Уменне чытаць і пісаць - _________________.
- Той, хто піша літаратурныя творы - ___________________.
3) Пастаўце лічэбнікі ў форме творнага склону (8 б.):
1. Шэсць. 2. Два. 3. Восем. 4. Абодва. 5. Трыццаць. 6. Дзвесце. 7.Семдзесят. 8. Пяцьдзясят. 9. Чатырыста. 10. Пяцьсот. 11. Абедзве. 12. Дзевяць.13. Дзве. 14. Пяць. 15. Тры. 16. Сорак.
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
4) Спалучыце фразеалагізмы з тлумачэннем значэння (3 б.):
Кармiць абяцанкамi Уважліва прыслухоўвацца
Бiцца як рыба аб лёд Не выконваць абяцанага
Ваду ў ступе таўчы Павышаць патрабаванні
Навастрыць вушы Павярхоўна, несур’ёзна
Галопам па еўропах Намагацца без выніку і плёну
Закручваць гайкi Без трывогі і апаскі
Займацца бескарыснай справай
5) Перакладзіце сказы на беларускую мову (6 б.):
1.Я поблагодарил друга за помощь. 2.Ольга читала книгу про себя. 3.Нельзя смеяться над ошибками друзей. 4.Я пойду за братом. 5.Бабушка ходила в лес за земляникой. 6.Я видел это происшествие собственными глазами.
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
6) Устаўце прапушчаныя знакі прыпынку (3б.). Вызначце тып і стыль тэксту (1б.).
У летапісах гарадок Мазыр упершыню быў згаданы пад 1155 г. У 14 ст. паміж двума шырокімі ярамі якімі быў прарэзаны высокі бераг Прыпяці стаяў замак. Збудаваны спачатку з дрэва ён некалькі разоў мяняў свой выгляд гарэў быў адноўлены зноў разбураны і паступова прыйшоў у заняпад.
7) Дапоўніце народныя песні і песні на словы беларускіх паэтаў словамі, якіх не хапае (8 б.).
- «Саўка ды Грышка ладзілі _____________»
- «Вы шуміце, шуміце, нада мною _______________»
- «Цячэ вада ў ______________»
- «Ох і сеяла Ульяніца ______________»
- «Па-над белым пухам _______________»
- «Бывайце здаровы, жывіце _______________»
- «Каб любіць Беларусь нашу _______________»
- «Сёння ў нашай хаце ________________»
8) Назавіце твор, аўтара і героя, які сказаў наступныя словы (6 б.):
а) – Ты ўсё золатам хочаш прыцьміць, загаціць…
Ці ж прыгледзеўся, хорамны княжа?
Кроў на золаце гэтым людская блішчыць,
Кроў, якой і твая моц не змажа.__________________________________________________
б) – Мама, глянь: бачыш, які захад? Праўда, падобна на вялікае пажарышча? А, бадай, і сапраўды запалае зямля. Вайна будзе, мамачка. Я пайду туды, застанецеся вы з Марыськай.___________________________________________________________________
в) Ён раптам пачырванеў, паглядзеў на слуг ды хрыпла крыкнуў:
- Чаму вы пускаеце ў пакой розных жабрачак шалёных?! Ідзі! Ідзі! – звярнуўся ён да яе глуха, адрывіста. – Ідзі, старушка! Я цябе…не знаю…
г)— Мой тата быў вясковы настаўнік, а мама была родам з той вёскі, куды прыехаў працаваць мой тата. Мама мая ледзьве ўмела чытаць і пісаць, а тата яе навучыў больш, і мама паехала на настаўніцкія курсы. Так і яна стала настаўніцай. Пасля радзілася я, а тата мой памёр, і мама пачала вучыцца ў завочным інстытуце. Яна ўсё сама вучылася і кнігі чытала і цяпер мне ўсё піша з Масквы, каб і я вучылася і кнігі чытала.
__________________________________________________________________________________
Максімальная колькасць балаў – 40
ДАВЕДКІ
7 клас
1) Устанавіце заканамернасць і ўстаўце неабходныя словы ў моўныя прапорцыі (2 б.):
Зала, пас, брама, жаль. (0,5 за правільнае слова)
2) Пададзеныя ніжэй словазлучэнні неабходна замяніць аднакаранёвымі назоўнікамі. (3 б.)
1.Выпіска. 2.Жывапісец. 3.Падпіска. 4.Перапіска. 5.Пісьменнасць. 6.Пісьменнік. (0,5 за правільнае слова)
3) Пастаўце лічэбнікі ў форме творнага склону (8 б.):
Шасцю, двума, васьмю, абодвума, трыццаццю, двумастамі, сямюдзесяццю, пяццюдзесяццю, чатырмастамі, пяццюстамі, абедзвюма, дзевяццю, дзвюма, пяццю, трыма, сарака. (0,5 за правільнае слова)
4) Спалучыце фразеалагізмы з тлумачэннем значэння (3 б.):
Кармiць абяцанкамi - не выконваць абяцанага; бiцца як рыба аб лёд - намагацца без выніку і плёну; ваду ў ступе таўчы - займацца бескарыснай справай; навастрыць вушы - уважліва прыслухоўвацца; галопам па еўропах - павярхоўна, несур’ёзна; закручваць гайкi - павышаць патрабаванні. (0,5 за правільнае слова)
5) Перакладзіце сказы на беларускую мову (6 б.):
1.Я падзякаваў сябру за дапамогу. 2.Вольга чытала кнігу сама сабе. 3.Нельга смяяцца з памылак сяброў. 4.Я пайду па брата. 5.Бабуля хадзіла ў лес у суніцы. 6.Я бачыўгэтаздарэннена ўласныя вочы. (1 б. за правільна перакладзены сказ)
6) Устаўце прапушчаныя знакі прыпынку (3б.). Вызначце тып і стыль тэксту (1б.).
У летапісах гарадок Мазыр упершыню быў згаданы пад 1155 г. У 14 ст. паміж двума шырокімі ярамі, якімі быў прарэзаны высокі бераг Прыпяці, стаяў замак. Збудаваны спачатку з дрэва, ён некалькі разоў мяняў свой выгляд: гарэў, быў адноўлены, зноў разбураны і паступова прыйшоў у заняпад. (0,5 за правільны знак прыпынку)
Апісанне. Публіцыстычны стыль.
7) Дапоўніце народныя песні і песні на словы беларускіх паэтаў словамі, якіх не хапае (8 б.)
Дуду, бярозы, ярок, лянок, вішняў, багата, мілую, свята. (1 б. за правільнае слова)
8) Назавіце твор, аўтара і героя, які сказаў наступныя словы (6 б.):
а) “Курган”, Янка Купала, гусляр.
б) “Незагойная рана”,Васіль Быкаў, Сподак Васіль.
в) “На Каляды к сыну”, Змітрок Бядуля, Лаўрук.
г) “Насцечка”, Кузьма Чорны, Насцечка.
Максімальная колькасць балаў – 40
ЗАЦВЯРДЖАЮ
Начальнік аддзела адукацыі,
спорту и турызму
Крычаўскага раённага
выканаўчага камітэта
М.М. Капаеў
ТЭАРЭТЫЧНЫЯ ЗАДАННІ
першага этапу раеннай алімпіяды па вучэбнаму прадмету «Беларуская мова» і «Беларуская літаратура» (літаратурнае чытанне) сярод вучняў
8-ых класаў
Заданне 1.
Спішыце тэкст. Знайдзіце ў тэксце аднасастаўны сказ (сказы), выпішыце яго (іх) і вызначце яго (іх) від.
Цудоўная раніца!
Нядоўга думаючы, Альшэўскі падаўся да ракі. Яна па-асенняму ціхая, з празрыстай вадой. Ля берага на дне можна ўбачыць самыя драбнюткія каменьчыкі. На сярэдзіне вада цямнее, адбіваючы ў сабе нізкае шэрае неба. Купкамі стажкоў застаўлены яшчэ зялёныя прырэчныя лугі. Пясчаныя пляжы бязлюдныя.
(Паводле І.Навуменкі)
Максімальная колькасць балаў-5 б.
За дыктант-3 б.
1 правільны сказ-1 б.
Заданне 2.Пастаўце націск у словах.
Наспех, блытаніна, упрысядкі, цэмент, супавы, пурпур, выпадак, дасыта.
Максімальная колькасць балаў-4 б.
1 правільнае слова-0,5 б.
Заданне 3. Якім членам сказа з’ яўляецца інфінітыў ?Выпішыце яго і абазначце графічна.
А)Пераплыць возера нялёгка.
Б)Дзеці любяць слухаць казкі.
В)Прывычка чытаць мне прывіта з дзяцінства.
Г)Дачнікі павезлі ў горад прадаваць садавіну і агародніцу.
Максімальная колькасць балаў-2 б.
1 правільны адказ-0,5 б.
Заданне 4. Выпраўце, дзе трэба, памылкі ў словах.
Песенька, кантрасны, цырымонія,рыферэндум, фіалка, малінік, высакародны, сіневокі, французскі, дрывасек, браунінг, меньшы, капусны, дзьмуць, гарацкі, міласэрдны.
Максімальная колькасць балаў-5 б.
1 слова-0,5 б.
Заданне 5. Выправіце, дзе трэба маўленчыя і граматычныя памылкі.
Пайсці за грыбамі, хворы грыпам, падстрэліць трох курапатак, зварыць варэнне з вішан, паўтара нормы, гасцінны Сочы, ліпа вышэй бярозы, у пяці метрах ад дарогі.
Максімальная колькасць балаў-3 б.
1 словазлучэнне-0,5 б.
Заданне 6. Адзначце фразеалагізмы, якія суадносяцца з прыслоўем.
1) на адным дыханні;
2)душа не прымае;
3)данайскія дарункі;
4)на шапачны разбоор;
5)стаць на крыльцо.
Максімальная колькасць балаў-2 б.
Заданне 7. Напішыце па-беларуску назвы ягад:
Брусника-
Земляника-
Клубника-
Малина-
Смородина-
Черника-
Максімальная колькасць балаў-3 б.
1 слова- 0,5 б.
Заданне 8.
Ад назоўнікаў у дужках утварыце прыметнікі, дапасуйце іх да прыведзеных назоўнікаў і запішыце:
(старшыня) загад, (мядзведзь) бярлог, (настаўнік) выступленне, (бабуля) пакой, (Валодзя) кнігі, (вавёрка) вочкі, (Купала) творы, (сініца) гняздо, (Толя) часопіс, (Мікола) фарбы.
Максімальная колькасць балаў-5 б.
1 правільны адказ-0,5 б.
Заданне 9. Адзначце словы, якія пішуцца разам.
А) Не…дапісаны радок.
Б) Мне не…здаровіцца.
В) Ня…выказаныя словы.
Г) Не…асушанае балота.
Д) Бабуля пачала не…дабачваць.
Максімальная колькасць балаў-5 б.
Заданне 10.
Вызначце спосаб утварэння наступных слоў і іх нумары ўпішыце ў адпаведную графу табліцы.
1) адгалосак, 2)бель, 3)веславаць), 4)другаразраднік, 5) дружбак, 6)залетась, 7) невысокі, 8)па-беларуску, 9) светлавалосы, 10) чубаты.
Спосабы словаўтварэння
Прыставачны
|
Суфіксальны
|
Прыставачна-суфіксальны
|
Бяссуфіксальны
|
Складанне
|
Складана-суфіксальны
|
|
|
|
|
|
|
Максімальная колькасць балаў-5 б.
За кожнае слова-0,5 б.
Заданне 11.
Выпішыце словы у якіх вымаўленне зычных не адпавядае напісанню, затранскрыбіруйце іх.
Лёгкі, добры, носьбіт, карта, грэбці, парта, медзь, стог, песня, згінуць, бязводны.
Максімальная колькасць балаў-6 б.
1 слова-1 б.
Заданне 12.
Адзначце нумары словазлучэнняў, якія звязаны сувяззю дапасавання.
1)шчырыя словы;
2) чацвёрты паверх;
3)словы ўдзячнасці;
4)вельмі хутка;
5)нашы магчымасці;
6)нечакана для ўсіх;
За правільны адказ-2 б. (калі не ўказаны хоць адзін варыянт адказу аба ўказаны лішні варыянт,за заданне-0 б.)
Заданне 13. Спішыце, выкарастоўваючы тое слова з дужак, якое адпавядае сэнсу сказа.
1.Пачуліся стрэлы, і напалоханае(балоцістае, балотнае) птаства разляцелася ва ўсе бакі.
2.З гэтым лесам звязана многа апавяданняў аб страхах і розных (выпадах, выпадках).
3.Паветра стаяла ціхае, нібы налітае ў (глыбозны, глыбінны) сасуд.
4. Ён практык, увішны ў рабоце, не меў ніколі (драпежнай, драпежніцкай) хцівасці.
Максімальная колькасць балаў-4 б.
Заданне 14. Назавіце імёны і прозвішчы пісьменнікаў, якім належаць наступныя псеўданімы:
Янка Купала-
Якуб Колас-
Кандрат Крапіва-
Цётка-
Максімальная колькасць балаў-4 б.
Заданне 15. Вызначце, пачаткам тэксту якога тыпу маўлення могуць быць гэтыя словы. Дапішыце яшчэ некалькі сказаў, каб атрымаўся тэкст гэтага ж тыпу.
Лепш не выкажаш радасці, болю
У адзіным, адным толькі слове,
Як на мове сваёў, роднай мове. (А.Дзеружынскі)
Максімальная колькасць балаў-5 б.
Максімальная колькасць балаў за ўсе заданні-60 б.= 100%
АДКАЗЫ для правядзення першага этапа алімпіяды сярод вучняў 8 класаў па беларускай мове і літаратуры ў 2017/2018 вучэбным годзе.
1.Цудоўная раніца. (назыўны).
Ля берага на дне можна ўбачыць самыя драбніткія каменьчыкі.(безасабовы)
2.Наспех, блытаніна, упрысядкі, цэмент, супавы, пурпур, выпадак, дасыта.
3.а-дзейнік, б-выказнік, в-азначэнне, г-акалічнасць.
4.Кантрастны, рэферэндум, фіялка, маліннік, сінявокі, французскі, браўнінг, меншы, гарадскі, міласэрны.
5. Пайсці ў грыбы, хворы на грып, падстрэліць тры курапаткі, зварыць варэнне з вішан, паўтары нормы, гасцінны Сочы, ліпа вышэйшая за бярозу, за пяць метраў ад дарогі.
6. 1,4
7.Брусніцы, суніцы, клубніцы, маліны, парэчкі, чпрніцы.
8. Старшынёў загад, мядзведзеў бярлог, настаўнікава выступленне, бабулін пакой, Валодзевы кнігі, вавёрчыны вочкі, Купалавы творы, сініцына гняздо, Толеў часопіс, Міколавы фарбы.
9.б,г,д,е,к
10.
Прыставачны
|
Суфіксальны
|
Прыставачна-суфіксальны
|
Бяссуфіксальны
|
Складанне
|
Складана-суфіксальны
|
6,7
|
3,5,10
|
1,8
|
2
|
9
|
4
|
11. Лёгкі, носьбіт, грэбці, медзь, стог, песня.
12.1, 2, 5
13. 1- балотнае; 2- выпадка; 3-глыбозны; 4-драпежніцкай.
14. Іван Луцэвіч, Канстанцін Міцкевіч, Кандрат Атраховіч, Алаіза Пашкевіч.
15. Тып- разважанне.
раскрыть » / « свернуть